Συνέντευξη με τον Παραμυθά, μεταφραστή του Κρισναμούρτι

Ο αγαπητός Νίκος Πιλάβιος είναι περισσότερο γνωστός ως ο Παραμυθάς, από τις παιδικές εκπομπές του στην ΕΡΤ τη δεκαετία του '80, παρά ως ο μεταφραστής των βιβλίων του Κρισναμούρτι. Στην παρακάτω μικρή συνέντευξη επικεντρωθήκαμε περισσότερο στη δεύτερη ιδιότητά του. Ευχαριστώ θερμά τον Νίκο Πιλάβιο για το χρόνο που διέθεσε ώστε να πραγματοποιηθεί αυτή η συνέντευξη.

Δημήτρης Χανδρόλιας: Έχεις μεταφράσει πολλά βιβλία του Κρισναμούρτι και γνωρίζω ότι αυτόν τον καιρό έχει κυκλοφορήσει το Δράση Σημαίνει Τώρα και ετοιμάζεις και τη μετάφραση του βιβλίου The World Within, και τα δυο βιβλία του Κρισναμούρτι. Πώς ξεκίνησε η σχέση σου με τη μετάφραση και τι ρόλο παίζει στη ζωή σου;

Νίκος Πιλάβιος: Κάποια στιγμή, λίγο καιρό μετά τις συναντήσεις μου με τον Κρισναμούρτι, που μου άλλαξαν τη ζωή, αποφάσισα να βοηθήσω στη γνωριμία της δουλειάς του στον κόσμο. Ξεκίνησα να μεταφράζω με βιβλίο του Κρισναμούρτι και συνεχίζω μόνο με τα βιβλία του. Δεν έχω μεταφράσει τίποτε άλλο πριν και τίποτε άλλο μετά.

Η μετάφραση είναι ένα πολύ ενδιαφέρον κομμάτι της ζωής μου, γιατί με τη μετάφραση, στην προσπάθεια να μεταδώσω αυτό που λέει πίσω από τις λέξεις ο Κρισναμούρτι κι όχι απλώς να κάνω μία λογική και τυπική μετάφραση, βαθαίνω περισσότερο σε όσα λέει απ’ όσο αν το διάβαζα μόνο.

Δ: Πώς γνώρισες τον Κρισναμούρτι;

Ν: Το 1984, η παρουσιάστρια μιας εκπομπής μου στην ΕΡΤ, μου ζήτησε να κάνουμε ένα στοκ εκπομπών γιατί θα έλειπε μια εβδομάδα τον Αύγουστο για να πάει να ακούσει τον Κρισναμούρτι. Ρώτησα ποιος είναι αυτός, μου εξήγησε και μετά βρήκα σπίτι ένα βιβλίο του που το είχε πάρει η γυναίκα μου και το διάβασα. Επιτόπου είπα ότι θέλω να τον ακούσω ζωντανά και πήγαμε στην Αγγλία, στο Μπρόκγουντ Παρκ. Και μετά του έγραψα ένα γράμμα που του έλεγα ότι θα ήθελα να τον δω προσωπικά και –προς μεγάλη έκπληξη όλων– με δέχτηκε και μάλιστα με κάλεσε άλλες 5 φορές μέσα στο ‘85 και βρισκόμαστε στην Αγγλία, στην Ελβετία και στις Ινδίες μέχρι που στις αρχές του ‘86 πέθανε.

Δ: Μεταφράζεις μόνος σου τα βιβλία του Κρισναμούρτι;

Ν: Σε ένα μεγάλο βαθμό, ναι. Αλλά κατά καιρούς κάνουν το “πρώτο χέρι”, η γυναίκα μου και δυο τρεις φίλες.

Δ: Πιστεύεις ότι κάποιος χρειάζεται να σπουδάσει τη μετάφραση για να μεταφράζει;

Ν: Νομίζω πως όχι. Προσωπικά δεν σπούδασα. Αν ξέρει κανείς την ξένη γλώσσα και ξέρει να χειρίζεται και την ελληνική, και έχοντας διαβάσει λογοτεχνία, νομίζω πως μπορεί να μεταφράζει.

Δ: Πώς ξεκίνησες την πρώτη σου μετάφραση βιβλίου. Θέλω να πω, πλησίασες κάποιον εκδοτικό οίκο, τους πρότεινες κάτι και αυτοί δέχτηκαν με την πρώτη ή ήταν δυσκολότερο;

N: Πήγα κατ’ ευθείαν στις εκδόσεις Καστανιώτη, που μόνο εκεί έβγαιναν τα βιβλία του Κρισναμούρτι, και πρότεινα να τα μεταφράζω και μάλιστα χωρίς χρήματα, πράγμα που έγινε αμέσως δεκτό.

Δ: Αξίζει τον κόπο η μετάφραση του Κρισναμούρτι –είναι αξιόλογα τα κείμενα του– όμως αυτός ο κόπος και ο χρόνος που αφιερώνει ο μεταφραστής δεν είναι σωστό να αμείβονται; Συνεχίζεις και τώρα αφιλοκερδώς αυτές τις μεταφράσεις;

Ν: Ναι. Δεν θα μπορούσα ποτέ να βγάλω λεφτά από τον Κρισναμούρτι. Είμαι και υπεύθυνος της Βιβλιοθήκης Κρισναμούρτι, που είναι ένα μη κερδοσκοπικό Σωματείο και ξέρω ότι οι πωλήσεις των βιβλίων του δεν είναι κάτι ιδιαίτερα κερδοφόρο για τον εκδοτικό οίκο που τα βγάζει.

Δ: Θα ήθελες να μου πεις λίγα λόγια για τη Βιβλιοθήκη Κρισναμούρτι; Μπορεί κάποιος να συνεισφέρει στη Βιβλιοθήκη μεταφράζοντας εθελοντικά κείμενα του Κρισναμούρτι;

Ν: Η Βιβλιοθήκη Κρισναμούρτι, είναι ένα μη κερδοσκοπικό Σωματείο που ιδρύθηκε πριν 30 χρόνια ακριβώς, τα κλείνει φέτος τον Οκτώβριο, με σκοπό την ενημέρωση για το έργο του και την παροχή πληροφοριών γι’ αυτόν σε όσους θα τις ζητούσαν. Η Βιβλιοθήκη, διαθέτει όλο το έργο του Κρισναμούρτι σε βίντεο και βιβλία, αλλά δεν πουλάει ούτε δανείζει, παρά μόνο τα διαθέτει σε όποιον θα ήθελε να τα μελετήσει στο χώρο της. Σήμερα, έχει προστεθεί και ένα άλλο αντικείμενο που δεν υπήρχε πριν 30 χρόνια, το ίντερνετ. Έτσι φροντίζει για την ύπαρξη ενός αποκλειστικού σάιτ και μιας σελίδας στο φέισμπουκ. Το θέμα της μετάφρασης είναι καλυμμένο.

Δ: Τι θα συμβούλευες σε ένα νέο μεταφραστή/μεταφράστρια;

Ν: Όταν μεταφράζει να νοιάζεται πιο πολύ για την αίσθηση που θέλει να δώσει ο συγγραφέας με την κάθε λέξη, κι όχι μόνο με τη τυπική ερμηνεία της.

Δ: Με τι άλλο ασχολείσαι αυτόν τον καιρό;

N: Γράφω τα βιβλία του Παραμυθά και κρατάω κι ένα μπλογκ στο ίντερνετ και κάποιες σελίδες στο φέισμπουκ. 

 

Παραπομπές:

• Το ιστολόγιο του Παραμυθά.
• Η σελίδα της Βιβλιοθήκης Κρισναμούρτι.
• Ποιός είναι ο Κρισναμούρτι;