Απηλιώτης: το περιοδικό του Ευρωπαϊκού Κέντρου Μετάφρασης

Εάν δεν το έχετε ανακαλύψει ήδη, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Μετάφρασης Λογοτεχνίας και Επιστημών του Ανθρώπου (ΕΚΕΜΕΛ) έχει δημιουργήσει το πολύ ενδιαφέρον ηλεκτρονικό περιοδικό -με το πολύ αδιάφορο όνομα- Απηλιώτης. Στις ηλεκτρονικές του σελίδες μπορείτε να διαβάσετε μεταφράσεις έργων ελλήνων ποιητών και πεζογράφων, προδημοσιεύσεις μεταφρασμένων λογοτεχνικών έργων, κείμενα για τη μετάφραση και σχόλια για το χώρο του βιβλίου και της μετάφρασης.

Για να πάρετε μια γεύση από το περιοδικό, παρακάτω σας παραθέτω ένα απόσπασμα από το άρθρο του Γιώργου Κυριαζή με τίτλο «Η μετάφραση ως πάλη ενάντια στο άγριο τραγούδι του Τόμας Πίντσον».  

Είναι γνωστό ότι τα τελευταία 20 χρόνια η διαδικασία της μετάφρασης έχει αλλάξει. Βρίσκουμε τον εαυτό μας ολοένα και πιο εξαρτημένο από τις μηχανές αναζήτησης και το διαδίκτυο. Και, όταν πρόκειται για βιβλία δύσκολα, μεγάλα και απαιτητικά, εύλογα δημιουργείται η απορία πώς τα καταφέρναμε στην π.δ. (προ διαδικτύου) εποχή. Τα καταφέρναμε, φυσικά, αλλά μετά από ιδιαίτερα σκληρή πάλη με το κείμενο, με όπλα πολυάριθμα λεξικά και εγκυκλοπαίδειες, και συχνά χωρίς να είμαστε απολύτως βέβαιοι για τις μεταφραστικές μας επιλογές. Σήμερα, με το υπερόπλο αυτό που έχουμε στη διάθεσή μας, το οποίο τείνει να αντικαταστήσει εξ ολοκλήρου τα υπόλοιπα όπλα, η μάχη εξακολουθεί βέβαια να διεξάγεται με την ίδια σφοδρότητα, αλλά με πολύ καλύτερους όρους για μας τους μεταφραστές.

Έχω αναμετρηθεί με αρκετά κείμενα κατά καιρούς, αλλά κανένα δεν συγκρίνεται σε δυσκολία με τα μυθιστορήματα του Τόμας Πίντσον. Ο αναγνώστης συχνά χάνεται μέσα σε έναν κυκεώνα από πραγματικά και φανταστικά πρόσωπα, μέρη, γεγονότα και αντικείμενα, ενώ την κατάσταση δυσχεραίνει η περίπλοκη σύνταξη, στην οποία οι προτάσεις άλλοτε μένουν ελλιπείς και άλλοτε κατακερματίζονται σε παζλ για δυνατούς λύτες. Και, επειδή η μετάφραση είναι πρώτα απ’ όλα ανάγνωση, ο μεταφραστής τελικά συναντά τα ίδια προβλήματα, αλλά σε υπερθετικό βαθμό. Γιατί ο αναγνώστης έχει την πολυτέλεια να προσπεράσει μερικά πράγματα, αν χρειαστεί· ο μεταφραστής δεν μπορεί να το κάνει αυτό. 

 Διαβάστε το υπόλοιπο άρθρο εδώ.